Er wordt steeds meer (alcoholvrij) craftbier uit blik verkocht. Maar toch hebben flessen nog steeds de overhand als verpakking voor bier. En typisch aan vrijwel alle flessen is dat ze afgesloten worden met een kroonkurk. Soms kom je nog wel eens een champagnekurk tegen. Met name als het gaat om grotere bierflessen en/of om bieren die op houten vaten gerust hebben komt dit voor. Maar de koning van de afsluiting van bierflessen blijft toch wel de kroonkurk.
De kroonkurk, afgeleid van het Engelse Crown Cork, is uitgevonden door William Painter in 1892 in Baltimore. William vroeg patent aan op zijn uitvinding en deze werd vervolgens geproduceerd door de Crown Cork & Seal Company. De grootste driver achter het succes van de kroonkurk is de opkomst van de frisdrank met prik. Hiervoor werden tientallen afsluitingen geprobeerd. Eerder al had een Amerikaanse wijnimporteur een ingenieus metalen draadwerk bedacht om champagne kurken op hun plaats te houden. Dat inspireerde William Painter om de randjes van de metalen afsluiting om te buigen en daarmee een luchtdichte afsluiting te creëren die de koolzuurdruk kon weerstaan.
Pas twee jaar na de uitvinding van de kroonkurk kwam William met de flessenopener op de markt. De capped-bottle-opener. Dit loste in ieder geval het probleem op van het open krijgen van de flesjes. Brouwers en limonade producenten overtuigde William door een aantal flessen, met een kroonkurk afgesloten, bier op een grote zeereis mee te laten gaan. Bij terugkomst waren de bieren nog helemaal goed en waren producenten overtuigd. Toen William later ook nog een machine ontwikkelde waarmee de producenten binnen een minuut een krat bier konden afsluiten was de standaard gezet.
Het aantal karteltjes van een kroonkurk is in 1930 teruggebracht van 24 naar 21
De originele kroonkurk bestond uit een metalen cap met 24 karteltjes (tanden). Aan de binnenkant bevond zich papier. Het tegenwoordige model is nagenoeg gelijk. Al is de binnenkant nu meestal van kunststof en is het aantal karteltjes is teruggebracht naar 21. Dat laatste gebeurde omdat men in 1930 tin ging gebruiken voor de kroonkurk en daarvoor ook een nieuw patent nodig was. Omdat 21 karteltjes ook goed werkte is toen daarnaartoe overgestapt.
In de loop der jaren is de kroonkurk ook een onderdeel van de marketing geworden. Alle grotere brouwerijen laten hun kurken bedrukken. Er bestaan hele mooie ontwerpen van bedrukte kroonkurken, maar meestal is het toch een eenvoudig verlengde van het etiket. Wel zorgt het formaat van de kroonkurk ervoor dat het een perfect verzamelobject is. Zo had Kees Booij uit Bennekom 75.000 dopjes gespaard. Het is onbekend wat er met deze verzameling is gebeurd. Overigens staat het wereldrecord in het Guinness Book of Records maar op 744. Dat is eenvoudig te verbreken toch?
Tot slot de innovatie in de kroonkurk. Zoals we al schreven zijn de huidige kroonkurken nog gebaseerd op het ontwerp van William Painter. In de tussentijd zijn daar wel de draai-kroonkurk bij gekomen die vooral bij wegwerpflesjes gebruikt wordt. En een tijdje is het “treklipje” nog populair geweest. Soms zie je die nog wel eens bij limonades of Gingerbeer, maar hij is toch minder handig gebleken. De mooiste variant op de kroonkurk is wel de Fliptopper van Amstel. Daar zat een honkbalpet achtige constructie aan om de kroonkurk eenvoudig van het flesje af te halen. Maar ook dit idee kon niet toppen aan de uitvinding van William.
Proost!
Comments